BIltzarre

Albisteak

3. Historialdia: Aterpea: Asturias, Kantabria, Euskal Herria, Akitania eta Perigord: Europaren sorleku nabarmenetako bat?

2021-10-31

(abajo en castellano)

Aurkezpena

Azaroaren 13an, Elgoibarko Aubixan Biltzarrek eta Historiazaleon taldeak 3. Historialdia egingo dugu. Gaia balizko Aterpea izango da, Asturiasetik Perigorderaino 50.000 urtez egon omen zen zibilizazioaz, Europako sorleku nabarmenetakoa izan daitekeena, hizkuntza aldetik (euskera lekuko), teknologia aldetik (magdaleniensa, atxeliense...), abelazkuntza aldetik (zaldiaren etxekotzea Arabian baino milaka urte batzuk lehenago), arte aldetik,  astronomia aldetik (Laskauxen margoen teoria), eta arrazoi askogatik. Ikerle batzuek teoria hori bultzatzen dute, beste batzuek, ordea, aterpe berezirik ez zela egon uste dute, antzinako europarrak ibiltariak zirelako eta lurralde bati atxikita egon ez zirelako. 

Ikuspegi bi horiekin baina eremu honetan bereziki gorde diren ezaugarri batzuk aztertuta, Europako sorrerari buruz idazkiek gordetakoa baino haratago joango gara eta antzina-antzinatik datorkigun ondarea hobeto ezagutzen saiatuko gara. Horrek, Euskal Herriak gorde izan dituen ezaugarri batzuk (hizkuntza, nortasuna…), hobeto ezagutzeko, balioan jartzeko eta etorkizunerako baliagarriak izateko urrats bat emango dugulakoan gaude. Bazatoz?

Egitaraua-Programa

10:00 Jabier Goitia Blanco: Frantzia-Kantauriko aterpea?
11:00 Jon Nikolas Lopez de Ituiño: La vitalidad del sustrato paleoártico sostenida por el euskara
12:00 Atsedenaldia
12:30 Josu Naberan Naberan: Paleolitoko etapak, eta etapa bakoitzeko jendartearen ideologiaeta mitoak
13:00 Mahai ingurua: Aterpearen hondarrak etorkizunerako oinarri?
14;30 Bazkaria
16:30 Tomas Urzainki Mina: El refugio cántabro-vasco-aquitano: El persistente Refugio europeo de los Pirineos
17:30 Mari Carmen Basterretxea Urrusolo: Europako indigenen kultura matrilineala: iragana, orainaldia eta etorkizuna
18:30 Chantal Jegues-Wolkiewiez-en bideoa: Astrónomos de la Prehistoria
19:00 Amaiera

Izena emateko

  • Aurrez aurre: 40 euro, bazkaria eta gidaliburua barne.
  • Streemingen bidez: 20 euro
  • Kutxabank: ES16 2095 0113 10 9117239605    (Mikoleta-Biltzarre izenean, abonuan izen-abizenak jarri)
  • Ondoren mezu bat bidali izen-abizenak eta herria adierazita, posta elektronikoz, telegramez o watxapez: biltzarre@biltzarre.eus  663 901 248

 

Hizlariak eta hitzaldiak

Jabier Goitia Blanco
Ingeniaritzan eta geografian lizentziaduna da eta Iberiar penintsula ondo ezagutzen du bere ingurumen lanarengatik. Hizkuntzaren azterketa egiteko, Geografia Institutuaren datu basea erabiltzen du, 1.200.000 toponimo ingururekin. Euskeraren hiztegi etimologiko bat argitaratu du (El ADN del euskera en 1.500 partículas) eta gaztelerazkoa ere  (Diccionario Etimológico crítico del castellano) 18 liburukitan. http://eukele.com / ....
Frantzia-Kantauriko aterpea?
Iraganeko elementu fisikoak ebidentzia eztabaida-ezinak dira. Lurralde batzuk aztertzen direnean, ikusten da garai hartako produktibitate, aztarna, irudi eta seinaleen bidez inguruko beste lurraldeetakoak baino askoz handiagoa izan zela ondorioztatu ahal dugu, eta horrek garrantzia izan dezake, adibidez,  Kantauriko lurraldeetako Atea izan daitekeena.  
XX. mendean eta Frantziak bultzatuta, teoria berria ezagutzera eman zen: Kantauriko lurralde horiek edo korredore hori, gaur egun estatu frantziarrean dagoen Behe Paleolitoko ondorioa dela. Gutako batzuk ez gaude teoria horrekin ados bi arrazoiengatik nagusiki. Batetik iraganeko elementu gehienak, ikusten denez, ez dira beste herriei ikasitakoak, bertan sortutakoak baizik. Eta, bigarrenik, gizarteak, klima bat edo beste egon bat, beti garatu ahal izan direlako.  
 
Jon Nikolas Lopez de Ituiño
Jon ofizioz aparejadorea izan da eta horregatik agian etxe bat ondo eraikitzeko zimendu onak behar direnez, historia lantzen du herri hau ondo egituratu ahal izateko, eta horrekin batera, beste zenbait arlo, hizkuntzalaritza adibidez.  Politikan ere partaidetza aktiboa izan du hainbat urtetan. Idatzi dituen liburuen artean honako hauek ditugu: La arquitectura de las naciones, El surco de Babel, Una geografía propia del euskara, Orígenes del lenguaje oral y del euskara/eskuara, Vasconia emergente entre la cristiandad y el Islam
 
La vitalidad del sustrato paleoártico sostenida por el euskara
Euskeraren izaera monosilabiko eta onomatopeikotik: eragin sinbolikoa, eragin fonetiko-fonologikoa eta semantikoa  
 
Josu Naberan Naberan
Josu apaiza, euskara irakaslea, itzultzailea (batez ere Hobbes, Hume, Herodoto eta Tuzidides bezalako lan klasikoetakoak) eta euskeraren jatorriari buruzko ikertzailea izan da, baita orain iberiar hizkuntzari buruzkoa ere. Euskeraren jatorriari buruz Hitzen koba lana argitaratu zuen. Etnografiari buruz ere bai: la vuelta de Sugaar eta Antzinako euskaldunen ilargi-egutegia eta 2020an argitaratu zuen bere lehen lana iberierari buruz: Euskera dantzara-El iberico según el euskera. Bloga: www.blogak.eus/Naberan
 
Paleolitoko etapak, eta etapa bakoitzeko jendartearen ideologia eta mitoa
 Paleolitiko hiru garai ditugu etapatan, hau da:
1. Neandertalaren garaia (-120.000-->)
2. Dama oparoaren garaia (-25.000 urte)
3. Dama basatiarena (Magdaleinea -15.000 urte)
Hiru etapa horiei dagozkien euskal lexikoaren eta leku-izenen testigantza Akitaniako eremu zabalean (Dordoinatik Axturiara)
 
Tomas Urzainki Mina
Legelari, historialari eta idazlea da. Abokatua da eta gizarte mugimendutan (ekologia, ondasun komunalen berreskurapena, erakundetan parte hartze zuzenaren sustapena…) zein erakunde askotan parte hartu izan du (GITE, Eusko Ikaskontza, Nabarralde, Xabier Mina…) parte hartu izan du. Idatzi dituen 40 bat liburuen artean honakoak ditugu: Navarra Estado europeo, La Navarra marítima, La voluntaria conquista, Vasconia en el siglo XI…
 
El refugio cántabro-vasco-aquitano: El persistente Refugio europeo de los Pirineos 
Europako lehen zibilizazioa, gaur egun Europako kulturak munduari egin dion ekarpen adierazgarrienaren iturritzat har daiteke, hala nola berdintasun eta askatasun printzipioen praxi juridikoa. Europa Zahar hura, aurreindoeuroparra ere deitu izan dena, indarkeria hierarkiko basatiari aurre egin behar izan zion, baita patriarkatuari eta monoteismoari ere, indoen eta semitarren inbasioek etorri zirenean.  Hauen aurrean europar komunitate batzuk behin baino gehiagotan babestu ahal izan ziren, azken glaziaziotik aurrera Pirinioetako eremuan izan zuen babesleku zaharra moduko toki jakin batzuetan. Horregatik, Nabarra babeslekua izan da, eta, aldi berean, defentsarako eta erresistentziarako gunea. 
 
Mari Carmen Basterretxea Urrosolo
Hezkuntza Zientzietan lizentziatua eta Gizarte Antropologian doktorea da. Julio Caro Baroja ezagutu zuenean hasi zen antropologian sartzen. Urte haietatik aurrera, landa-lanetan aritu izan da, maila pertsonalean, bestea gauza askoren artean. Matriarkalismoaren ikuspegiari buruzko artikulu ugari argitaratu ditu, baita bi liburu ere: Euskal Herria Kultura Matrilineala eta Las Nuevas Manifestaciones de la Brujería.
 
Europako indigenen kultura matrilineala: iragana, orainaldia eta etorkizuna
Lehen gizakiak jaio zirenean gizarte bat sortu zuten, eta gizarte hori amaren ildotik eta ikuspegitik sortua izan zen, berdintasunezkoa, baketsua eta egonkorra. Horrelako bizimodua gizakiaren lehen estadioan eman zen Bachofenek, Morganek, Engelsek, Gimbutasek besteak beste adierazi zuten moduan. Horrela, Europako lehen gizakiek Behe Paleolitotik hasita bizi modu matrilineala kudeatu zuten. Baina indoeuropar inbasioek heldu zirenean eraso handiak jaso zituen. Nahiz eta inbasioak egon, bizimodu matrilinealek jarraitu ahal izan zuten zenbait lurraldetan gaur egunera arte, eta  horietako lurralde bat Euskal Herria izan da.
 
Bideo emanaldia: Astrónomos de la prehistoria
Chantal Jegues-Wolkiewiez frantziar antropologo eta astronomo bat da eta Arkeoastronomia edo Paleoastronomiako teknikak erabiliz, saiatu da frogatzen Lascaux-en labar  margoek duela 17.000 urte artistek ikusitako zerua irudikatzen dutela eta konstelazioekin bat datozela. Hau da, munduko lehen planetarioa izan zela. 
Teoria hori indar dezakeen zerbait badugu: zergatik kostelazio izen askok animalien izenak daramatzate?
 
Tercera jornada de Historialdia
El refugio astur-cántabro-vasco-aquitano-perigordino: ¿Una de las cunas más relevantes de Europa?

Programa

10:00 Jabier Goitia Blanco: Frantzia-Kantauriko aterpea?
11:00 Jon Nikolas Lopez de Ituiño: La vitalidad del sustrato paleoártico sostenida por el euskara
12:00 Atsedenaldia
12:30 Josu Naberan Naberan: Paleolitoko etapak, eta etapa bakoitzeko jendartearen ideologiaeta mitoak
13:00 Mahai ingurua: Aterpearen hondarrak etorkizunerako oinarri?
14;30 Bazkaria
16:30 Tomas Urzainki Mina: El refugio cántabro-vasco-aquitano: El persistente Refugio europeo de los Pirineos
17:30 Mari Carmen Basterretxea Urrusolo: Europako indigenen kultura matrilineala: iragana, orainaldia eta etorkizuna
18:30 Chantal Jegues-Wolkiewiez-en bideoa: Astrónomos de la Prehistoria
19:00 Amaiera

Inscripción

·   Presencial: 40 euros
·   Streeeming: 20 euros
.    Kutxabank: ES16 2095 0113 10 9117239605
.    Enviar un mensaje con nombre-apellidos y población a       biltzarre@biltzarre.eus  /      663 901 248

Ponentes y ponencias

 

Jabier Goitia Blanco es licenciado en ingeniería y geografía y conoce bien la península ibérica por su trabajo de medio ambiente. Para realizar su estudio de la lengua utiliza la base de datos del Instituto Geográfico con unos 1.200.000 topónimos. Ha publicado un diccionario etimológico del euskera (El ADN del Euskera en 1.500 partículas) y otro del castellano: Diccionario Etimológico crítico del castellano, en 18 librillos. http://eukele.com/
¿El refugio franco-cantábrico?
Los elementos físicos del pasado son evidencias concluyentes y cuando se analizan algunas regiones, su productividad en huellas, imágenes y señales es mucho mayor que el resto de su entorno, un dato que puede tener una importante relevancia, como ha ocurrido, por ejemplo, en la Puerta de los territorios del Cantábrico.
En el siglo XX y bajo el sello de Francia, se dio a conocer una nueva teoría: elevó la probabilidad de que este corredor fuera más fruto del desarrollo del Paleolítico inferior de la zona del actual estado francés.
Algunos no estamos de acuerdo con esta teoría por dos cuestiones principales, una, porque la mayoría de los elementos del pasado no han sido adquiridos a otras sociedades sino que son propios y, dos, porque la sociedad nunca ha estado compactada en base a los agentes ambientales.
 
Jon Nikolas Lopez de Ituiño ha trabajado la historia y otras áreas (lingüística...). Ha trabajado la historia para poder estructurar bien este país. También ha participado activamente en la política durante varios años. Ha escrito, entre otros, los diferentes libros: La arquitectura de las naciones, El surco de Babel, Una geografía propia del euskara, Orígenes del lenguaje oral y del euskara/eskuara, Vasconia emergente entre la cristiandad y el Islam
La vitalidad del sustrato paleoártico sostenida por el euskara
Desde el carácter monosilábico: y onomatopéyico: influencia simbólica, influencia fonética-fonológica e influencia semántica.  
 
Josu Naberan Naberan ha sido cura, profesor de euskera, traductor (sobre todo de obras clásicas como Hobbes, Hume, Herodoto, Tuzidides…) e investigador sobre el origen del euskera y ahora también de la lengua ibérica. Sobre el origen del euskera publicó el trabajo Hitzen koba (la cueva de las palabras). También sobre etnografía: La vuelta de Sugaar y Antzinako euskaldunen ilargi-egutegia (El antiguo calendario lunar vasco) y publicó en el 2020 su primer trabajo sobre el íbero: Euskera dantzara-El ibérico según el euskera. Blog: www.blogak.eus/Naberan
Las etapas paleolíticas y la ideología y el mito social de cada etapa
Tenemos tres etapas paleolíticas:
1. Época del neandertal (-120.000-->)
2. Época de la dama próspera (-25.000)
3. Epoca de la dama salvaje (periodo Magdaleine -15.000 años)
Testimonio del léxico vasco y de los nombres de los lugares correspondientes a estas tres etapas en el amplio espacio de Akitania (de Dordoña a Axturias)
 
Tomas Urzainki Mina es jurista, historiador y escritor. Es abogado y ha participado en movimientos sociales (ecología, recuperación de bienes comunales, fomento de la participación directa en instituciones…) y en numerosas instituciones (GITE, Eusko Ikaskuntza, Nabarralde, Xabier Mina, etc.). Entre los 40 libros que ha escrito se encuentran: Navarra Estado europeo, La Navarra marítima, La voluntaria conquista, Vasconia en el siglo XI…
El refugio cántabro-vasco-aquitano: El persistente Refugio europeo de los Pirineos
A la primera civilización europea se la puede considerar como la fuente origina-ria de lo que hoy es lo más significativo en la aportación de la cultura europea a la universal, como es la praxis jurídica de los principios de igualdad y libertades. Aquella Vieja Europa, también llamada preindoeuropea, se vio enfrentada a la brutal violencia jerárquica, igual que al patriarcado y al monoteísmo, todas ellas aportaciones traídas por las invasiones indoarias y semíticas, ante las cuales una parte de los propiamente europeos pudieron refugiarse reiteradamente en determinados lugares como el que había sido su viejo refugio en el área pirenaica durante la última glaciación, a partir del neolítico hasta la antigüedad tardía y la Edad Media. De ahí que Nabarra, constituya el refugio protector, a la vez que espacio de defensa y resistencia.   
        
M. Carmen Basterretxea Urrusolo es Licenciada en Ciencias de la Educación y Doctorada en antropología social. Su inicio en el ámbito de la antropología fue cuando conoció a Julio Caro Baroja. Desde aquellos años se ha dedicado al trabajo de campo de forma personal, entre otras labores. Ha publicado numerosos artículos sobre la visión del matriarcalismo y también dos libros: Euskal Herria Kultura Matrilineala y  Las Nuevas Manifestaciones de la Brujería
Kultura Matrilineala (Cultura Matrilineal)
Cuando nacieron los primeros seres humanos crearon una sociedad  desde la perspectiva  y línea materna, una sociedad igualitaria, pacifica, y sedentaria. Esta forma de vida fue el primer estadio de la humanidad como señalan Bachofen, Morgan, Engels, Gimbutas entre otros. Así los primeros humanos en Europa tuvieron el modo de vida matrilineal que comenzó en el paleolítico inferior y que fue alterado por las invasiones indoeuropeas. Pero a pesar de las invasiones hubo lugares en el que el modo de vida matrilineal continuó existiendo hasta nuestros días y uno de esos lugares es Euskal Herria.
 
Proyección del video: astrónomos de la prehistoria
Chantal Jegues-Wolkiewiez es una antropóloga y astrónoma que, utilizando técnicas de Arqueoastronomía o Paleoastronomía, ha intentado demostrar que las pinturas rupestres de Lascaux representan el cielo visto por los/las artistas hace 17.000 años y coinciden con las constelaciones. Es decir, que fue el primer planetario del mundo.
Tenemos algo que puede reforzar esta teoría: ¿por qué muchos nombres de costelaciones llevan nombres de animales?
 

Utzi zure iruzkina


Egutegia

aurrekoa 2024 maiatza hurrengoa
AlAsAzOgOrLrIg
  12345
6789101112
13
141516171819
20212223242526
2728293031  

Azken Albisteak

Abstentzioa noren alde? ¿A quién favorece la abstención?
(abajo en castellano) Abstentzioak une honetan noren alde egiten du? https://izanauzokrazia.eus/abstentzioa/ Hauteskundeak heltzen direnean bakoitzak jarrera bat hartzen du. Leku gutxitan gertatzen da Andaluziako Marinaledan egiten dutena. Han,...
Abstentzioa - Abstención
Abstentzioa Bigarren Mundu Gerra amaitu zenean, oligarkak eta familia aberatsek, Rothschild familiak, Rockefeller familiak eta beste batzuk korporazio ezberdinetan interesak zeuzkatenek Europako batasun ekonomikoa sortu zuten, gaur egun EB-Europar Bat...

Albiste +

©Biltzarre 2024

Garapena: Bitarlan